یکی از اولین مفاهیم و اصطلاحاتی که به گوش افراد تازه وارد در بورس میخورد، مفهوم عرضه اولیه است که عمدتاً به سودآوری برای سهامداران گره خورد است و از این رو جذابیت بالایی دارد. برای این که به شکل خلاصه با مفهوم عرضه اولیه آشنا شوید، ادامه این مطلب را در وبلاگ ایزی استاک دنبال کنید.
عرضه اولیه چیست؟
زمانی که یک مجموعه مانند نهاد مالی یا هر گونه شرکتی برای حضور در بازار بورس پذیرفته می‌شود، موظف است که مقداری مشخص از سهام خود را میان فعالان بازار توزیع کند. فرایند توزیع سهام شرکت‌های تازه‌وارد به بورس، عرضه اولیه سهام گفته می‌شود که در حقیقت معادل عبارت انگلیسی Initial Public Offering یا همان IPO است. یک نکته اساسی در رابطه با عرضه اولیه سهام وجود دارد و آن این است که اگر نگاهی به سوابق عرضه‌های اولیه بیندازیم، مشخص می‌شود که تقریبا تمام آن‌ها دارای سودآوری بالایی هستند. همین سودآوری قابل توجه، دلیل اصلی جذابیت خرید عرضه اولیه برای فعالان بازار است.
این جذابیت احتمالا این ایده را به ذهن می‌رساند که پتانسیل کسب سود برای سهام عرضه اولیه، احتمالا سرمایه‌‌گذاران عمده، حقوقی‌ها و افراد دارای روابط باید بیشتر آن را به خود اختصاص بدهند.
در پاسخ به این سوال باید گفت که به منظور توزیع عادلانه این گونه سهام و جلوگیری از سوء استفاده‌ها، سازمان بورس حداکثر تعداد سهمی که هر کد بورسی حقیقی یا حقوقی می‌‌تواند خریداری کند را تعیین و ابلاغ میکند. به همین دلیل روابط و رانت افراد و مجموعه‌ها نمی‌تواند در مقدار سهام عرضه اولیه‌‌ای که به آن‌ها تعلق می‌گیرد، موثر باشد.
توزیع سهام عرضه اولیه در بورس ایران، بر اساس روش بوک‌بیلدینگ یا ثبت سفارش انجام می‌گیرد.هست. بدین ترتیب که قبل از آغاز فرایند عرضه، تمام افراد حقیقی و حقوقی که دارای کد بورسی هستند، تعداد سهام مورد نظر خود را برای خرید عرضه اولیه ثبت می‌کنند. به این مرحله ثبت سفارش گفته می‌شود.
پس از پایان ثبت سفارش نوبت به عرضه می‌رسد، در این مرحله تمام تعداد سهامی که برای عرضه موجود است، به تعداد برابر میان افرادی که ثبت سفارش کرده‌‌اند، توزیع می‌شود. به عنوان مثال در نظر بگیرید که یک شرکت تازه پذیرش شده در بازار سرمایه، می‌خواهد ۱۵۰ میلیون برگه سهم را طی فرایند عرضه اولیه میان سهامداران توزیع کند. در صورتی که ۵ میلیون کد بورسی برای خرید عرضه اولیه سفارش خود را ثبت کنند، به هر کدام از آن‌ها ۳۰ عدد سهم تعلق خواهد گرفت.
چرا خرید عرضه اولیه سودآور است؟
اولین مرحله‌ای که باید قبل از عرضه سهام یک شرکت تازه‌وارد بورسی انجام گیرد، ارزش¬گذاری آن است. این ارزش‌گذاری در حقیقت تعیین میکند که سهام شرکت قرار است با چه قیمتی در بازار عرضه اولیه شود. نکته اساسی آن است که در اکثر موارد، ارزش‌گذاری شرکت¬هایی که قرار است برای اولین بار عرضه شوند، کمتر از ارزش ذاتی آن¬ها تعیین می¬شود. به عبارت دیگر قیمت خرید عرضه اولیه ارزان¬تر از قیمت واقعی آن¬ها تعیین می‌شود. به همین دلیل در اکثر موارد، این گونه سهام پس از عرضه در بورس تا مدتی به طور یک طرفه افزایش قیمت می¬دهند تا با رسیدن به محدوده ارزش ذاتی خود، به تعادل قیمتی برسند.
یک سوال مهم درباره خرید عرضه اولیه این است که صعود یک طرفه این سهام، تا چه زمانی ادامه پیدا میکند؟ پاسخ به این سوال معمولا به قیمت اولیه سهام بستگی دارد. در صورتی که ارزش‌گذاری اولیه سهام تبه طور قابل توجهی کمتر از ارزش ذاتی باشد، سودآوری اولیه آن بالاتر خواهد بود.
با این توضیحات بدیهی است که اگر قیمت تعیین شده برای عرضه اولیه نزدیک به ارزش ذاتی باشد، میزان سودآوری اولیه کمتر بوده و سهام سریع‌تر به تعادل خواهد رسید. البته در کنار این عامل، عوامل دیگری نیز وجود دارند که بر این موضوع اثر گذار هستند.
یکی از قابلیت‌های سامانه تحلیلی ایزی استاک، بررسی بنیادی سهم‌ها از جنبه‌های مختلف است و در یکی از آن‌ها سعی میکند با تکیه بر مدل‌های مختلف، ارزش ذاتی یک سهم را تخمین بزند. به عنوان مثال همان‌طور که در شکل بالا نیز مشخص است، ایزی استاکس ارزش ذاتی سهم فجهان را 530 تومان برآورد کرده است که با قیمت آن در روز عرضه اولیه(550 تومان)، کمتر از 5 درصد اختلاف دارد. این سهم هم پس از رشد نزدیک به 50 درصد، به همان محدوده‌های ارزش ذاتی خود بازگشته است.
- بهترین زمان برای فروش سهام عرضه اولیه
همان طور که گفته شد، نمی‌توان در مورد زمان مناسب فروش عرضه اولیه فرمول صحیح و کارآمدی را ارائه کرد. با این وجود باید سعی کرد زمان مناسب برای فروش را شناسایی کرد. زمان فروش به عوامل متعددی وابسته است که مهم‌ترین آن¬ها عبارتند از:
• مقایسه محدوده قیمت سهام با ارزش ذاتی آن
• تحلیل بنیادی شرکت
• بررسی روند فعلی بازار بورس و رفتار سهامداران عمده و حقیق در هفته¬های اخیر
• پیگیری اخبار سیاسی و اقتصادی
• رصد مداوم صف خرید سهم برای مشاهده عرضه احتمالی
دیدگاهتان را بنویسید