چرا باید در بازار بورس سرمایهگذاری کنیم؟
افزایش ثروت و دارایی همیشه یک از اصلی‌ترین دغدغه‌های انسان بوده است. امروزه نیز مردم به دنبال افزایش دارایی خود از طریق سرمایه‌گذاری‌های مختلف هستند. بانک‌ها، کسب و کارهای مختلف، بازار طلا و ارز و صد البته بازار بورس از جمله روش‌های سرمایهگذاری در عصر حاضر به شمار می‌آیند. اگر این حقیقت را به موازات اوضاع اقتصادی و معیشتی فعلی کشور مد نظر قرار دهیم، اشتیاق روزافزون مردم برای سرمایهگذاری در بازارهای مختلف، قابل درک خواهد بود. در زمانی که ارزش پول در سرازیری نزول است، طبیعی است که مردم از پول نقد فراری و در پی حفظ ارزش سرمایه خود با روش‌های دیگر باشند.
وقتی در اینجا از سرمایهگذاری صحبت میکنیم، خرده سرمایه‌های عموم مردم مد نظر است. افراد دارای سرمایه‌های چند میلیاردی یا کارآفرینان و گردانندگان کسب و کارهای کوچک و بزرگ، مصداق این بحث نیستند. جامعه هدف ما کسانی هستند که شغل ثابتی دارند و هدف اصلی آن‌ها این است که پس‌انداز حاصل از درآمد خود را سرمایهگذاری کنند تا از ارزش نیفتد. این افراد عموما به دنبال سرمایه‌گذاری‌های غیر مستقیم هستند. بدین معنا که با خریدن اقلام ارزشمند مانند مسکن، خودرو، ارز، طلا، سرمایهگذاری در بازار بورس و … سعی در افزایش ارزش سرمایه خود دارند. متداول‌ترین روش‌های سرمایهگذاری غیر مستقیم عبارتند از:
- بانک
- دلار (به طور کلی ارز)
- طلا و سکه
- بازار بورس
آشنایی با بازار بورس
یکی از دلایل مهم که گروهی از مردم را از ورود به بازار بورس منع می‌کند، عدم شناخت آن است. همین عدم شناخت است که باعث رونق آموزش بورس شده است.. سازوکار بانک، بازار ارز و یا خرید و فروش سکه و طلا، برای عموم مردم شناخته شده هست. همه می‌دانند چگونه حساب بانکی باز کنند. هم‌چنین فرایند معاملات در بازار ارز و طلا هم پیچیدگی زیادی ندارد. اما شرایط بورس کمی متفاوت است. پس در ابتدا بهتر است پرسیده شود که تعریف بازار بورس چیست؟
بورس بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران ریز و درشت پول خود را در اختیار شرکت‌های بورسی گذاشته و مالک بخشی از سهام آن‌ها می‌شوند. به همین علت به سهام، اوراق مالکیت نیز می‌گویند. چرا که وقتی شما حتی یک برگه از سهام شرکتی را می‌خرید، به همان اندازه حق مالکیت در آن خواهید داشت. با افزایش قیمت سهام هر شرکت حاضر در بورس، ارزش دارایی سهامداران نیز افزایش می‌یابد. پس مبنای فعالیت در بازار بورس، همان فرمول ساده سرمایهگذاری است: خرید چیزی به امید افزایش قیمت آن.
تفاوت‌های بورس با بازارهای موازی
منظور از بازارهای موازی، هر بازاری است که عموم مردم سرمایه‌های خرد خود را در آن‌ها سرمایهگذاری می‌کنند. بازارهایی مانند ارز، طلا، سکه، مسکن و بانک. اما در ابتدای قصد داریم که بانک را از فرایند مقایسه کنار بگذاریم. می‌دانیم که بر خلاف ارز، طلا و بازار بورس، بانک سود تضمینی داشته و هیچ گاه زیان نمی‌دهد. اما با توجه به نرخ تورم و سابقه اقتصادی کشور، واضح است که میزان سودآوری بانک عقب‌تر از تورم و بسیار اندک است. پس در وضعیت کنونی کشور، سرمایهگذاری در بانک سود قابل توجهی نداشته و حتی در زمان‌های طولانی می‌تواند کاهش ارزش سرمایه را نیز در پی داشته باشد. با این توضیح اولیه، در ادامه به مقایسه بورس با بازارهای موازی غیر بانکی پرداخته می‌شود:
- در بازار بورس محدودیتی برای مقدار سرمایهگذاری وجود ندارد
برای ورود به بازار بورس، هیچ محدودیتی برای میزان ورود پول وجود ندارد. شاید باشند بسیاری از افراد که بازاری مثل مسکن را سودآورتر از بورس بدانند که البته شاید در مواقعی این نظر درست هم باشد. اما چند درصد از افراد عادی جامعه، قدرت خرید مسکن را دارند که بخواهند از مزیت بازدهی بیشتر آن نسبت به بورس استفاده کنند؟ حتی شاید عده‌ای باشند که اساس هدف آن‌ها از سرمایهگذاری در بازار بورس، خرید مسکن باشد. اما بازار بورس هیچ محدودیتی در این زمینه ندارد. شما با کمترین مبالغ هم میتوانید فعالیت خود در بورس را آغاز کنید.
در حالت دیگر فرض کنید که سرمایه هنگفتی برای سرمایهگذاری در اختیار شما قرار دارد. اگر بخواهید آن را در بازار ارز یا سکه وارد کنید، محدودیت‌های برای شما وجود خواهد داشت. برای مثال از صرافی‌ها فقط میتوان تا سقف مشخصی ارز خریداری کرد یا خرید تعداد زیاد سکه هم به سادگی امکان‌پذیر نیست. مگر این که بخواهید از روش‌های غیر رسمی برای خرید ارز و سکه استفاده کنید که مشکلات خاص خود را دارد. به طور کلی در بازار بورس هیچ بیشینه و کمینه‌ای برای مقدار سرمایهگذاری وجود ندارد.
- بازار بورس بهترین نقد شوندگی را دارد
سهولت و سرعت نقد شوندگی سرمایه در بازار بورس در مقایسه با سایر بازارهای موازی به وضوح بیشتر است. برای مثال اگر سرمایه شما در قالب مسکن باشد و شما قصد نقد گردن آن را داشته باشید، فرایند نقد شدن می‌تواند چندین ماه زمان ببرد. هم‌چنین فروش دلار و سکه در مقیاس زیاد نیز، همان طور که در بخش قبلی به آن اشاره شد، مشکلات و محدودیت‌های قابل توجهی را متوجه سرمایه‌گذار می‌کند. اما در بازار بورس شما به آسانی میتوانید هر مبلغ از سهام خود را فروخته و در زمانی که حداکثر به ۴۸ ساعت کاری می‌رسد، پول نقد را در حساب بانکی شخصی داشته باشید.
- خرید و فروش سهام بسیار ساده است
بسیاری از کسانی که به تازگی وارد بورس می‌شوند، از سهولت معاملات بورسی به وجد می‌آیند. دسترسی به اینترنت و یک گوشی موبایل یا کامپیوتر شخصی، برای خرید و فروش سهام کفایت می‌کند. محدودیت زمان معاملات در بورس (که به صورت پیش‌فرض از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر روزهای کاری است) نیز محدودیت خاصی در قیاس با بازار دلار و سکه به شمار نمی‌آید. چرا که ساعت کاری صرافی‌ها نیز تقریبا مشابه است. دیگر سهولت بازار بورس نسبت به بازارهای موازی، امکان فعالیت غیر حضوری در آن است. تا حدی است که در ماه‌های اخیر، بعضی از ادارات با معضلی روبرو هستند که در آن کارکنان سازمان در محل کار به خرید و فروش سهام مشغول هستند. هم‌چنین در بورس امکان واگذاری مسئولیت معاملات به کارگزاری‌ها و سبدگردان‌های معتبر، در ازای پرداخت درصدی از سود معاملات نیز وجود دارد. امکانی که در بازارهای موازی نیست.
- بورس بازاری شفاف است
آن چه امروز در بازار می‌گذرد، بر اساس قانون و تحت نظارت است. تمامی شرکت‌های بورسی با همکاری سازملن بورس موظف هستند که تمامی اطلاعات و اخبار مهم را به طور شفاف و همگانی به اطلاع عموم سهامداران برسانند. شفافیت بازار سرمایه باعث شده است که تمام عوامل موثر در افزایش یا کاهش ارزش سهام بورسی، برای تمام سهامداران قابل مشاهده باشند.
- بر خلاف نظر عموم، ریسک بازار بورس بییشتر از بازارهای موازی نیست
شاید کمی غیر عادی به نظر برسد، ولی حقیقت آن است که میتوان از “ریسک” هم به عنوان یکی از مزایای بازار سرمایه نام برد. البته مانند روز مشخص است که احتمال ریزش ارزش سهام همیشه وجود دارد، پس بازار بورس دارای ریسک هست. اما همان گونه که در ابتدای مقاله مطرح شد، ما همه چیز را از منظر اوضاع کشور خودمان بررسی میکنیم. برای ارزیابی مقدار ریسک در بورس ایران باید به نکته‌ای درباره بازار سرمایه و بازارهای موازی مانند ارز و سکه توجه کرد:
میتوان ادعا کرد که در کشور ما، ریسک سرمایهگذاری در هر کدام از این بازارها، تقریبا مشابه است. اگر قرار باشد واقعه‌ای مثل یک رویداد سیاسی یا نظامی بازار را به هم بریزد، سقوط بازار بورس تفاوت خاصی با سکه و ارز و حتی مسکن و سایر بازارهای موازی نخواهد داشت. در هر صورت شما با ریسک تقریبا مشابهی روبرو هستید.
حالا اجازه بدهید که رویدادهای غیر مترقبه نظامی و سیاسی که قابل پیش‌بینی نیستند را در نظر نگیریم. در شرایط عادی هم احتمال سقوط ارزش طلا، ارز و البته شاخص بورس همیشه وجود دارد. اما به علت شفافیت بازار بورس که قبلا به آن اشاره شد، شما میتوانید در زمان مناسبی از احتمال ریزش شاخص مطلع شده و تصمیم مقتضی را بگیرید. امکانی که در بازارهای غیر شفاف موازی به سادگی بورس وجود ندارد. البته این گونه پیش‌بینی‌ها به آموزش اولیه و کمی تجربه نیاز دارد، اما به هر حال این امکان می‌تواند به امنیت بیشتر بازار بورس در مقایسه با سایر بسترهای سرمایهگذاری غیر مستقیم، منجر شود.
- سابقه نشان می‌دهد که بازار بورس بازدهی بیشتری داشته است
بورس، مسکن، طلا، ارز، کسب و کار یا سایر روش‌های سرمایهگذاری تفاوتی ندارند، در نهایت مهم‌ترین مساله سودآوری است. هدف نهایی هر گونه سرمایهگذاری، کسب سود بیشتر است. پس منطقی است که بازدهی و سود را مهم‌ترین پارامتر برای مقایسه بورس با بازارهای موازی بدانیم. شرط لازم برای سودآوری یک سرمایهگذاری آن است که از تورم جلو باشد. به همین دلیل بود که در ابتدای مقاله، بانک را از گزینههای سرمایهگذاری حذف کردیم. به طور کلی بازار بورس در گذر زمان از تورم جلو بوده است. حتی در سالهای اخیر که نرخ تورم رشد سرسام‌آوری داشته، می‌بینیم که بازار بورس اوج رونق تاریخی خود را پشت سر گذاشته است. در تصویر زیر، میزان بازدهی بازار بورس با سایر بازارهای موازی در سال ۹۸ مقایسه شده است که نشان از پتانسیل سودآوری بالاتر بورس دارد.
به نظر می‌رسد از میان روش‌های سرمایهگذاری غیر مستقیم، کماکان بازار بورس جذابیت بالاتری داشته باشد. اما در نهایت باز هم تاکید میکنیم آموزش بورس قبل از آغاز فعالیت در آن، ضروری است.
دیدگاهتان را بنویسید